Bal tarih boyunca kullanılmış ve şu anda tüm dünyada tarımı yapılmaktadır. Arılar ekosistemde önemli bir rol oynar. Balı, sağlığı geliştiren antimikrobiyal ve antioksidan özelliklerinden yararlanarak idareli kullanın ve onu size getiren çalışkan arılara (ve yerel çiftçilere) teşekkür edin.
Balın Kısa Tarihi
1702 yılı. Tatlı bir şeyler yemek istiyorsunuz. Seçenekleriniz neler? Ksilitol veya agav için Whole Foods’a ulaşabilir misin? Hayır. Sofra şekeriniz bile yok. Ama eğer şanslıysanız ve yılın doğru zamanıysa, biraz bal alabilirsiniz.
Bal, binlerce yıldır insanların ana tatlandırıcısı olmuştur. 18. yüzyılda kıtalararası ticaret şeker kamışı şekerini kullanıma sunana kadar insanlar gerçekten şekere sahip değildi.
Afrika kökenli bal arıları muhtemelen 100 milyon yıldır var. Bu nedenle, neredeyse her dünya kültürünün bal kullanması şaşırtıcı değil.
Örneğin:
• Bal, yaklaşık 10-15 bin yıllık İspanyol mağara resimlerinde görülmektedir (aşağıdaki resme bakınız).
• Bal, Budist ritüellerinin ve geleneksel Hint ve Çin tıbbının bir parçasıdır.
• Bal, Yahudi Talmud’unda (bal arıları koşer değildir, ancak baldır), İncil’in Eski ve Yeni Ahit’lerinde ve Kuran’da sık sık bahsedilir. Aslında bal kelimesi İncil’in King James versiyonunda 56 kez geçer; İncil’de “süt ve bal diyarı”na yapılan atıflar, muhtemelen İsrail’in en önemli şehirlerinden biri ve bir arıcılık merkezi olan Tel Rehov’a atıfta bulunur.
• Mısır hiyerogliflerinde arılar ve bal görülür (aşağıdaki resme bakın).
• Eski Yunanlılar bala saygı duyuyorlardı. Yunan doktor Hipokrat, cilt hastalıklarını tedavi etmek için bal kullandı, filozof Aristoteles ise balın atmosferden biriktiğini düşündü.
• Bal, mitolojide bilinen ilk alkollü içki olan bal likörü için kullanılmıştır.
• Eski Fin epik şiiri Kalevala gibi eski İskandinav metinleri de baldan söz eder. Balayı terimi, bir evliliğin ilk ayında büyük miktarlarda bal likörü tüketen İskandinav uygulamasından kaynaklanmaktadır. Bu uygulamanın ay döngüsü sırasında doğurganlığı sağladığına inanılıyordu.
1866’da Franz von Hruschka, merkezkaç kuvveti kullanarak bal peteğinden bal çıkarmak için ilk cihazı icat etti (sütçü kızların kovaları sallamasını izledikten sonra).
Modern zamanlarda bal, Orta Doğu/Akdeniz, Afrika, kuzey ve güney Avrupa mutfağında sıklıkla kullanılmaktadır.
Amerikalılar artık yılda 156 pound ilave tatlandırıcı tüketiyor. Bunun kabaca 1,3 poundu – veya %0,8’i baldır. (Nispeten, Çin yılda kişi başına yalnızca yaklaşık 0,4 ila 0,6 pound tüketir.)
Balın %35’i evlerde ve restoranlarda tüketilmektedir. %65’i endüstri tarafından satın alınmakta ve işlenmiş gıda/içeceklerde kullanılmaktadır: Bal bir koruyucudur.
Bal Tipleri Ve Çeşitleri
• Petek balı, balın en saf, en ham halidir. Balmumu yenilebilir.
• Ham bal genellikle balmumu, polen ve diğer arı parçalarını içerir.
• Sıvı bal genellikle pastörize edilir (bu, kristalleşme şansını azaltır) ve balmumu süzülür.
• Parça bal, petek parçaları içeren sıvı baldır.
• Kuru bal kurutulur ve toz, pul, granül vb. olarak satılabilir. Genellikle katkı maddeleri içerir.
• Kremalı/çırpılmış bal, yayılmaya izin vermek için kasıtlı olarak kristalize edilir.
• Organik bal, belirli pestisitler, insektisitler ve herbisitler olmadan üretilmelidir. Arılar nektar ve polen toplamak için kovandan 2 mil uzağa gidebildiği için bunu kontrol etmek zordur. Arı kovanlarında sadece toksik olmayan boyalar kullanılabilir ve arılar üzerinde herhangi bir ilaç kullanılamaz.
• Adil ticaret balı: Küçük yerel çiftçilerden bal alıyorsanız, bu bir sorun olmayacaktır. Ancak ABD dışından bal satın alıyorsanız, arıcıların uygun tazminat alabilmeleri için Adil Ticaretin sağlanması önemlidir.
• Tek çiçek türü bal, tek bir çiçekten toplanan nektardan gelir (örneğin portakal çiçeği veya yonca balı). Bu bal, bu şekilde etiketlenecek spesifik nektar türünün en az %51’ini içermelidir.
Bal, ABD genelinde üretilir ve 300’den fazla Amerikan balı çeşidi vardır.
Doğal bal çeşitlidir. Örneğin:
• Renk mineral, polen ve fenol içeriğine bağlı olabilir.
• Bal genellikle hava kabarcıkları, polen veya diğer parçacıklar nedeniyle bulanıktır.
• Balın kokusu içerdiği asitlerin miktarına ve türüne bağlıdır.
• Balın tadı kovandan kovana ve yıldan yıla değişir.
• Farklı bal türleri, antioksidan içeriğinde 20 kat değişebilir.
Bal, ABD’de su içeriği, lezzet, aroma, berraklık ve kusur yokluğunu hesaba katan bir sisteme dayalı olarak USDA tarafından derecelendirilir.
Bal Nasıl Yapılır?
Bal, çiçek nektarından yapılır.
Arılar, çiçekli bitkilerden nektar toplayarak, çiçek içinde hareket ederken bitkileri tozlaştırıyor. Bu, arıları besin zincirinde çok önemli bağlantılar yapar. Örneğin, pamuğun %80’i bal arılarına dayanır. Kabak gibi birçok bitki, yalnızca o bitkiden nektar toplayan özel arılara sahiptir.
Bir arı, bal kesesi midesini doldurmak için yeterli nektar toplamak için yaklaşık 1.500 çiçeği ziyaret eder (yaklaşık 70 mg nektar içerir – neredeyse bir arı vücut ağırlığı kadar), bu da onların sindirim midelerinden farklıdır. Arılar daha sonra nektarı bal kesesi midelerinde kovana geri taşırlar. Burada genç bir arı bal kesesi midesinden ağız yoluyla balı emer (bir nevi öpüşürler gibi).
Arılar olağanüstü bir uzaysal duyu kullanarak yön bulurlar ve saatte 15 mil hızla uçabilirler. Çiftliğe geri döndüklerinde, kovan arkadaşlarının nektarın bulunduğu yeri bildirmeleri için küçük bir “arı dansı” yapabilirler. Arılar nektarı mumlu petek içine bırakırlar (tamam, kusarlar), burada tükürük bezlerinden gelen invertaz (aka sakaroz) onu kalınlaştırır ve sakarozu glikoz ve fruktoza böler, böylece arılar daha sonra tükettiklerinde balı sindirebilirler.
Bal peteğin içine girdikten sonra, işçi arılar nektar sıvısı şurup haline gelene kadar suyun buharlaşmasını teşvik etmek için kanatlarını çırparlar. Ardından arılar petekleri balmumu ile kaplar. Bal, su buharlaşmadan toplanırsa, nem içeriği çok yüksek olur ve doğal olarak oluşan maya hücreleri fermente olur. Bu bal cıvık olacak ve tadı sirke gibi olacaktır.
Tek bir işçi arı 6 haftalık ömrü boyunca bir çay kaşığından daha az bal yapar (kimseyi sokmadığını varsayarsak, arılar soktuktan sonra ölür). Kelimenin tam anlamıyla ölümüne çalışırlar. Bir koloni tipik bir yaz boyunca 44 kilo bal üretebilir. Bu, 1 milyondan fazla yiyecek arama gezisi gerektirir ve kabaca kış aylarında koloniyi sürdürmek için gereken miktardır.
